سوالات رایج رادیولوژی دهان ، فک و صورت

من اخيراً تعدادی راديوگرافی دندان گرفته ام و اپراتور از پيش‌بند سربی استفاده نكرد، آيا مشكل خاصی وجود دارد ؟

خير ، استفاده از پيش‌بند سربی در حدود 50 سال پيش كه دستگاه ها بسيار متفاوت بودند و ميزان اشعه حدود 10-100 برابر بيش از دستگاه های جديد بود، توصيه می شد. در حال حاضر ، ميزان اشعه دريافتی در بدن بيمار آنقدر اندک است كه با و بدون پيش‌بند سربی تفاوت چندانی وجود ندارد . البته هنوز هم برخی منابع استفاده از آن را برای مادران باردار توصيه می نمايند .

چرا انجام رادیوگرافی برای افراد لازم است ؟

يكی از دلايل نياز به راديوگرافی ، تشخيص پوسيدگی های اوليه بين دندانی است كه ممكن است در معاينات كلينيكی از ديد دندانپزشک پنهان بماند . گاهی اوقات، دندان در ظاهر سالم به نظر می رسد، ولی دندانپزشک با استفاده از راديوگرافی می تواند پوسيدگی ها را تشخيص دهد . هم چنين ، تشخيص وضعيت استخوان نگهدارنده دندان، ريشه دندان و دندان‌های نهفته از جمله حالاتی است كه نياز به تهيه راديوگرافی دارند .

آیا اشعه ناشی از رادیوگرافی های دندانی برای بدن ضرر دارد؟

لازم به ذکر است که دوز اشعه ناشی از دستگاه های رادیوگرافی پانورامیک و پری اپیکال ، بالا نبوده و انجام رادیوگرافی های دوره ای سلامت افراد را تهدید نمی کند .

ميزان مجاز دريافت اشعه X  در سال 5msv است . جهت مقايسه ميزان اشعه دريافتی از سری كامل 4 تايی بايت وينگ ( كه تاج دندان های بالا و پايين را در كنار هم نشان می دهد) حدود 005/0 mSv است . اين ميزان در CT scan ناحيه شكم 10 mSv است . رعايت اين حدود به ما اطمينان می دهد كه هيچ عوارضی ناشی از رادياسيون رخ نخواهد داد .

معمولا هر چند وقت یک بار به انجام رادیوگرافی نیاز داریم؟

می توان سالی یک بار یک رادیوگرافی پانورامیک (که به صورت غلط مصطلح OPG گفته می شود) انجام داد ؛ تا در صورت وجود ضایعات احتمالی زودتر بررسی گردند . ضمنا جهت بررسی پوسیدگی های احتمالی دندانها نیز رادیوگرافی های پری اپیکال توصیه می گردند .

آیا در دوران بارداری می توان رادیوگرافی انجام داد؟

تحقیقات نشان داده است که دوز تابش اشعه دندانپزشکی به جنین بسیار کم می باشد . بطوریکه خطر سقط جنین بسیار ضعیف است . اما بهتر است اگر مورد اورژانسی وجود ندارد ، رادیوگرافی به بعد از زایمان موکول شود ، و در صورت موارد اورژانس حتما از رو پوش های سربی استفاده گردد .

چرا باید برای گذاشتن ایمپلنت در دهان از تکنیک CBCT استفاده گردد ؟

 زیرا در این تکنیک می توان ساختارهای آناتومیک دندان ، فک و صورت را بطور سه بعدی مشاهده نمود و بنابراین به جراح کمک می کند محل های جایگذاری ایمپلنت را بخوبی ارزیابی نماید .

آيا پركردگی های فلزی و يا ساير وسايل زينتی فلزی در هنگام تهيه راديوگرافی تاثيری بر كيفيت راديوگرافی دارد ؟
بله ، در برخی از انواع راديوگرافی ها وسايل زينتی فلزی كه در ناحيه سر و گردن باشند ( مانند گوشواره ، گيره سر ، قسمت فوقاني زيپ لباس در ناحيه گردن و …) به شدت سبب غير قابل استفاده شدن تصوير تهيه شده می شوند و اين وسايل حتما بايد قبل از تهيه راديوگرافی خارج شوند . به خاطر داشته باشيد در صورت استفاده از پروتز های دندانی متحرک حتما آنها را قبل از تهيه راديوگرافی خارج نماييد . هم چنين پركردگی های فلزی دندان در راديوگرافی های معمولی باعث پنهان شدن پوسيدگی های احتمالی زير پركردگی می شوند ولی بر كيفيت كل تصوير تاثيری ندارند. اما در تصوير برداری CT scan می توانند كيفيت تصوير را به شدت كاهش دهند .
اشعه X چه تاثيری بر بدن دارد و آيا بروز اين عوارض به ميزان اشعه دريافتی بستگی دارد ؟
اشعه X و به طور كلی همه انواع رادياسيون يونيزاسيون می توانند در مقادير بالا تاثيرات مخربی بر بافت های مختلف بدن داشته باشند . اما اين تاثيرات كاملا به ميزان رادياسيون دريافتی وابسته است . به عنوان مثال ، رادياسيون در مقادير بسيار بالا در پزشكی هسته ای برای از بين بردن تومور های بدخيم استفاده می شود. يعنی قادر به كشتن سلول های زنده می باشد . در راديولوژی دهان ، فک و صورت ، از مقادير بسيار اندك اشعه X استفاده می شود كه همين ميزان اندک نيز در دستگاه های جديد و پيشرفته ديجيتال باز هم كاهش يافته است . به اين ترتيب، ميزان اشعه ای كه شما جهت تهيه راديوگرافی های دندانی دريافت می نماييد به ميزان قابل توجهی پايين تر از محدوده های مجاز تعريف شده می باشد .
برای حفاظت از كليشه های راديوگرافی به چه نكاتی بايد توجه داشت ؟
از قرار دادن كليشه ها در معرض نور شديد ، حرارت و رطوبت خودداری نماييد . قرار دادن كليشه ها در محيط های گرم يا مرطوب ( مثلا قرار دادن كليشه در خودروی دربسته) باعث افت شديد كيفيت تصوير می گردد .