همان طور که در مطالب قبل در مورد رادیولوژی دهان فک و صورت و رادیوگرافی پانورامیک توضیح دادیم در این مطلب مراحل انجام تکنیک پانورامیک را بیان می کنیم:

1) بیمار را در مرکز دستگاه قرار داده و از او بخواهید که شیار بایت بلاک را گاز بگیرد.

2) نگهدارنده های طرفی سر (side guides) را به هم نزدیک کنید.

3) چانه ی بیمار را در chinrest قرار دهید.

4) از بیمار بخواهید که در وضعیت قائم بایستد.

5) بیمار، باید زبانش را به سقف دهان چسبانده و آب دهانش را ببلعد و همچنین در زمان تابش اشعه، بی حرکت باشد. پس از انجام مراحل مذکور، تابش اشعه صورت می گیرد.

حال به توضیح بیشتری از موارد فوق الذکر می پردازیم:

مرحله ی اول: بیمار را در مرکز دستگاه قرار داده و از او بخواهید که شیار بایت بلاک را گاز بگیرد (به شکل زیر توجه کنید).

هدف از این مرحله، آن است که دندان های سانترال در وسط قسمت قدامی لایه ی تصویر قرار گرفته و جدا از هم مشاهده گردند. دستگاه های پانورکس قدیمی، بایت بلاک نداشته و به جای آن چند غلطک پنبه ای بین دندان های قدامی قرار می دادند. دستگاه های پانورامیک، مجهز به نورهایی (positioning lights) می باشند که در گوشه ی دهان یا وسط ناحیه ی کانین و همچنین در طول پلان میدساژیتال یا خط وسط (midline) صورت و بینی بیمار تابانده شده و بدین ترتیب، سر بیمار تنظیم می شود. بعضی دستگاه ها نیز، پرتوهای اتوفو کوس داشته و به طور اتوماتیک با صورت بیمار، تطابق می یابند. در صورتی که بایت بلاک برداشته شده و یا بیمار دندان های قدامی نداشته باشد، آن گاه تصاویر دندان های بالا و پایین بر روی هم می افتند.

در شکل فوق در قسمت A همان طور که مشاهده می کنید بیمار شیار بایت بلاک را گاز می گیرد. در صورتی که بیمار دندان های قدامی را نداشته باشد، بین دو فک بیمار، غلطک های پنبه ای می گذاریم. در قسمت B برای بیماران بی دندان از یک chinrest مخصوص (فلش) استفاده می گردد.

مرحله ی دوم: نگهدارنده های طرفی سر را به هم نزدیک کنید و آن ها را ببندید. (به شکل زیر توجه کنید).

هدف از این مرحله، آن است که دندان های خلفی در وسط لایه ی تصویر قرار گرفته و در زمان تابش اشعه، سر بیمار ثابت نگه داشته شود. بعضی از دستگاه ها، راهنماهای فرونتال یا تمپورال نیز دارند تا سر بیمار در دستگاه، ثبات بیشتری داشته باشد.

همان طور که در شکل فوق نشان داده شده است، نگهدارنده های طرفی سر را به هم نزدیک کنید. هدف از انجام این عمل آن است که دندان های خلفی در وسط لایه ی تصویر قرار گیرند.

مرحله ی سوم: چانه ی بیمار را در chinrest قرار دهید.(به شکل زیر توجه کنید).

برای جبران زاویه ی منفی پرتوی اشعه ی ایکس (4- تا 7- درجه) در دستگاه پانورامیک، باید چانه ی بیمار به میزان 4 تا 7 درجه به طرف پایین متمایل گردد. به همین دلیل chinrest ها، انحراف کمی به طرف پایین دارند. ضمناً، chinrest، چانه ی بیمار را در وضعیت با ثباتی قرار می دهد.

شکل فوق نشان می دهد، چانه ی بیمار را بر روی chinrest قرار دهید. چانه باید کمی به طرف پایین متمایل گردد تا زاویه ی منفی دسته ی پرتوی اشعه x جبران شود.

مرحله ی چهارم: از بیمار بخواهید که در وضعیت قائم بایستد (به شکل زیر توجه کنید).

هدف از این مرحله، آن است که ستون مهره های گردن در وضعیت قائم قرار گیرد. برای این کار از بیمار می خواهیم، پاها را به طرف جلو آورده و دسته های دستگاه را بگیرد. در بعضی از دستگاه ها، بیمار نشسته و بالشتک هایی در قاعده ی ستون مهره ها می گذاریم تا به قائم نشستن بیمار، کمک کنند.

همان طور که در شکل فوق مشاهده می کنید، از بیمار بخواهید در وضعیت قائم بایستد. در این مرحله اپراتور باید با دست خود به پشت بیمار ضربه آرامی زده و بیمار را وادار ساز که به صورت قائم بایستد. ضمناً بیمار باید دسته های دستگاه را نگه داشته و تعادل خود را حفظ کند.

مرحله ی پنجم: از بیمار بخواهید که زبانش را به سقف دهان چسبانده و آب دهانش را ببلعد و در زمان تابش اشعه، بی حرکت باشد (به شکل زیر توجه کنید).

هدف از این مرحله، آن است که لب ها به هم بچسبد و زبان بر روی کام قرار گیرد. زمان تابش، بسته به نوع دستگاه از 14 تا 22 ثانیه تغییر می کند و در این مدت، باید بیمار کاملاً بی حرکت باشد. بیمارانی که لرزش های غیر قابل کنترل دارند، افراد مناسبی برای این تکنیک نمی باشند.

لازم به ذکر است که پارامترهای اکسپوژر، بسته به اندازه و جثه ی بیمار انتخاب می گردند. البته زمان تابش ثابت بوده و قابل تغییر نمی باشد.

همان طور که در شکل فوق مشخص است در این مرحله از بیمار بخواهید که لب هایش را در اطراف بایت بلاک جمع کند. سپس اپراتور باید کیلوولتاژ مورد نظر را بر روی دستگاه انتخاب کرده، آن گاه در پشت حفاظ سربی قرار گرفته و اشعه تابانده شود.  

مطالب مرتبط:

تأثیر خطا در تصویر دندان ها و سایر نواحی آناتومیک