مقدمه

  رادیوگرافی پانورامیک که یکی از رکوردهای ضروری در بیماران ارتودنتیک به شمار می اید اطلاعات با ارزشی از قوسهای فک بالا و پایین، مفصل تمپورومندیبولر و همچنین ساختمان های در برگیرنده انها را فراهم می سازد. علاوه بر این، کلیشه پانورامیک استفاده گسترده ای در بیماران پروتزی و همچنین ایمپلنتولوژی دارد.

جهت دستیابی به اندازه های سفالومتریک از رادیوگرافی ها، سفالومتری جانبی تکنیک مفیدی بحساب می اید، هرچند به دلیل همپوشانی که بین ساختمان های چپ و راست صورت رخ میدهد دقت اندازه هایی همچون زاویه گونیال دچار ضعف می باشد.

 رادیوگرافی پانورامیک

در این نوع سر بیمار در دستگاه ثابت می شود و قسمت تابش اشعه از یک طرف صورت تا سمت دیگر چرخیده و تصویر کامل پانورامیکی از دندان ها، فک ها و مفاصل گیجگاهی فکی تهیه می کند.

میزان اشعه وارده به بیمار در این تکنیک بسیار کمتر از رادیوگرافی پری اپیکال کامل دندانی است. (در نمونه های جدید کل اشعه تقریباً برابر با میزان اشعه دو پری اپیکال است).

دارای انواع معمولی و دیجیتال می باشد گسترش تکنولوژی دیجیتال در پیشرفت مداوم این دستگاه و تکنیک و کیفیت آن تحول زیادی ایجاد کرده است.

برخی از دستگاه های پانورامیک اساساً دیجیتال هستند و برخی از آنها معمولی بوده و می توانند با اتصال دستگاه های تکمیلی دیجیتال نیز عمل کنند.

همچنین دستگاه رادیوگرافی سفالومتری نیز می تواند به آن

متصل باشد.انجمن بهداشت اشعه امریکا توصیه کرده که برای معاینات عادی پزشکی میتوان از رادیوگرافی پانورامیک استفاده کرد.

یکی از اشکالات اساسی رادیوگرافی های پانورامیک تغییر شکل و بزرگنمایی این تصاویر است که اندازه های به دست امده از این رادیوگراف را از نظر اطمینان مورد شک و تردید قرار میدهد.

 رادیوگرافی سفالومتری

نوعی از دستگاه های رادیوگرافی که برای  تهیه  تصویر جمجمه به صورت استاندارد استفاده می شود این تکنولوژی از سال ۱۹۱۳ همزمان توسط دو محقق آلمانی و آمریکایی معرفی شد.

 مهمترین امتیاز آن این است که تصاویر تهیه شده توسط این دستگاه در زمان‌ها و مکان های مختلف با هم قابل مقایسه هستند، موقعیت سر و فاصله آن تا منبع اشعه و فیلم همواره ثابت است. تصاویر سفالومتری می توانند به صورت جانبی ‌ یا خلفی- قدامی  تهیه شوند که عمده کاربرد آن ها در ارتودنسی و جراحی فک و صورت است.
رادیوگرافی سفالومتریک یا نمای جمجمه، جهت به دست آوردن تصاویری از کل جمجه یا یک ناحیه مورد نظر به کار می رود. مطالعات سفالومتریک جهت ارزیابی رشد و تعیین پلان های درمانی ارتودنتیک یا پروتزها به کار می رود. بعضی از یونیت های پانورامیک و سفالومتریک می توانند توموگرافی متقاطع، جهت تهیه تصاویر عرضی چند لایه از آرواره های ماگزیلاری و ماندیبولار را انجام دهند. این تکنیک سابقاً تنها کاربرد توموگرافی کامپیوتری یا تومورگرافی خطی بوده است.

 با توجه به گفته های قبل می توان به نتایج زیر پی برد:

• رادیوگرافی پانورامیک می تواند در تعیین اندازه زاویه گونیال مشابه تکنیک لترال سفالومتری قابل اعتماد بوده و جهت اهداف تشخیصی به کار رود.                                                                    
• به دلیل همپوشانی ساختمان های چپ و راست در رادیوگرافی پانورامیک، این تکنیک در عدم تقارن های دو طرف مندیبل می توان نقص لترال سفالومتری را در تشخیص اسیمتری جبران کند.
• هرچند اندازه های افقی در رادیوگرافی پانورامیک دچار نقض و عدم دقت بوده است ولی اندازه های عمودی به دست امده از رادیوگرافی پانورامیک می تواند مشابه تکنیک لترال سفالومتری قابل اعتماد باشد.