ضخامت لایه توموگرافیک

ضخامت بافت در صفحه کانونی ، لایه توموگرافیک نامیده می شود. محل لایه توموگرافیک در داخل جسم بستگی به محل قرارگیری تکیه گاه (Fulcrum) و پهنای آن بستگی به زاویه توموگرافیک دارد. هرچقدر زاویه توموگرافیک بزرگتر باشد ، ضخامت لایه تصویر نازکتر می گردد. زمانی که زاویه توموگرافیک بیش از 10 درجه باشد ، به این نوع توموگرافی ، توموگرافی با زاویه باز (wide angle tomography) می گویند.در این نوع توموگرافی امکان مشاهده ساختمان های ظریف وجود داشته و لایه هایی به ضخامت 1 میلی متر تصویر می گردند.ضمنا کنتراست تصویر نیز کاهش می یابد . استفاده از توموگرافی با زاویه باز در بررسی بافت هایی که کنتراست ذاتی بالایی دارند (مانند استخوان) مفید می باشد .به عنوان مثال ، جهت ارزیابی محل ایمپلنت های دندانی در استخوان های فک بالا و پایین از این نوع توموگرافی استفاده می گردد.

در توموگرافی با زاویه بسته (narrow angle tomography) از زاویه کمتر از 10 درجه استفاده می گردد . این نوع توموگرافی ، زنوگرافی نیز نامیده می شود، زیرا یک ناحیه ضخیم از بافت (تا 25 میلی متر) به طور واضح تصویر می گردد. از این تکنیک ، هنگامی استفاده می شود که کنتراستی ذاتی جسم کم باشد. بنابراین به دلیل اختلاف کم کنتراست در نواحی مختلف بافت های نرم ، زونوگرافی تکنیک ترجیحی برای مطالعه و بررسی بافت های نرم می باشد . رابطه بین زاویه توموگرافیک و ضخامت لایه تصویر را نشان می دهد.

امروزه توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) ،کاربرد بیشتری داشته و به دلیل قدرت تفکیک و کنتراست بالای این تکنیک ها ، توموگرافی های معمول (conventional) کاربرد زیادی ندارند .باید دانست توموگرافی پانورامیک نیز با توجه به قوانین توموگرافی انجام می گیرد،با این تفاوت که به دلیل شکل خاص استخوان های ماگزیلا و مندیبل ، تیوب اشعه x و گیرنده تصویر حول سر بیمار چرخیده و پرتوی اشعه x از یک شکاف در کولیماتور خارج شده که به موازات آن یک شکاف دیگر در مقابل کاست قرار می گیرد . ضمنا ، در طول زمان تابش ، فیلم می چرخد تا تمام قسمت های آن تحت تابش اشعه قرار گیرد.

ضخامت لایه توموگرافیک

توموگرام های تهیه شده با زاویه باز، به منظور ارزیابی مندیبل قبل از گذاشتن ایمپلنت های دندانی

به طور کلی ، در تصویربرداری توموگرافی ، کنتراست رادیوگرافیک بهتر شده و کنتراست جسم واقع در لایه توموگرافیک افزایش می یابد . همچنین بافت های فوقانی و تحتانی لایه مذکور ، محو دیده می شوند . هرچه حرکت تیوب اشعه x و فیلم نامنظم تر باشد ، کنتراست تصویر افزایش بیشتری خواهد داشت.

عیب عمده توموگرافی ، افزایش دوز تابش اشعه به بیمار است . زیرا زمان تابش اشعه طولانی بوده و اکثر بررسی های توموگرافیک نیاز به چندین تابش دارند . به عنوان مثال در یک بررسی توموگرافیک 16 فیلمه ، دوز تابش اشعه به بیمار به چند راد می رسد.

در نهایت لازم به ذکر است که در تصویر برداری توموگرافیک به منظور بهتر شدن کنتراست تصویر ، از گریدها استفاده می شود . در توموگرافی خطی ، خطوط گرید در همان جهت حرکت تیوب و موازی با طول میز قرار می گیرند . در حالی که در توموگرافی چند جهتی گرید با حرکت سر تیوب تغییر مکان داده و بر روی فیلم می چرخد. 

مطالب مربوط به سی تی اسکن دندان ، رادیولوژی دهان فک و صورت ، رادیوگرافی پانورامیک را نیز مطالعه نمایید.