همان طور که در مطالب قبلی در مورد رادیولوژی دهان فک و صورت توضیحاتی بیان شد، و نیز در قسمت اول در مورد مراحل تفسیر ساختمان های آناتومیک دو مورد را بیان کردیم، این مطالب به ادامه این موضوع پرداخته است و در آن به 4 مورد از آن می پردازیم:

ماگزیلا: حدود خارجی استخوان کورتیکال ماگزیلا را بررسی نمایید. لبه ی خلفی ماگزیلا را در نظر گرفته (شکل 1(4)) و سپس از قسمت فوقانی شیار پتریگوماگزیلاری (شکل 2 (10)) شروع کرده و به سمت ناحیه ی توبروزیته پایین بیاید و این بررسی را به همین ترتیب در مورد ماگزیلای طرف مقابل نیز انجام دهید. 

در لبه ی خلفی شیار پتریگوماگزیلاری، خار پتریگوئید استخوان اسفنوئید (لبه ی قدامی صفحات پتریگوئید) قرار دارد (شکل 2 (9)) و گاهی اوقات، سینوس اسفنوئید به درون این قسمت گسترش می یابدو ضمناً، برای مشخص شدن موارد غیر طبیعی، بهتر است استخوان ترابکولار را نیز بررسی نمایید. به علاوه، در حفره ی بینی، سپتوم بینی (شکل 1 (7))، شاخک تحتانی (شکل 2 (21))، دو استخوان بینی و مخاط پوشاننده ی آن دیده می شوند.

شکل 1

در ادامه سینوس های ماگزیلا را بررسی کنید. (شکل 2 (19)) به این ترتیب که ابتدا لبه ی سینوس ها را مشخص نموده و سپس به این نکته توجه کنید که آیا آن ها کاملاً توسط استخوان کورتیکال، محدود شده اند، آیا با یکدیگر قرینه اند و از نظر دنسیتی رادیوگرافیک، قابل مقایسه با هم می باشند؟ علاوه بر این ها، فراموش نشود که لبه ی سینوس ها باید کاملاً مشخص بوده و هیچ گونه تغییر غیر طبیعی در آن ها مشهود نباشد. در نهایت، سینوس سمت راست و چپ را از نظر وجود موارد غیر طبیعی مانند کیست های احتباسی مخاطی، ضخیم شدگی موکوپریوستال و سایر موارد، مقایسه نمایید.

زایگوما: زائده زایگوماتیک استخوان ماگزیلا (شکل 1(5)، شکل 2 (14)) در ناحیه مولر اول و دوم ماگزیلا قرار دارد. لبه ی تحتانی قوس زایگوماتیک (شکل 2 (13)) را در نظر گرفته و آن را به طرف خلف تا برجستگی مفصلی و حفره ی مندیبولار دنبال نمایید. به لبه ی فوقانی قوس زایگوماتیک نیز توجه کنید. معمولاً شیار گونه ای – گیجگاهی (شکل 2 (12)) در وسط قوس زایگوماتیک قرار گرفته و به یک شکستگی، شباهت دارد.

شکل 2

بافت های نرم: بعضی از ساختمان های نسوج نرم در کلیشه های رادیوگرافی پانورامیک به صورت رادیواپک مشاهده می گردند. این ساختمان ها عبارتند از: زبان (شکل 1 (9)، و شکل 2 (6)) که به صورت یک قوس در زیر کام سخت قرار گرفته و از زاویه ی سمت راست مندیبل تا زاویه ی سمت چپ آن امتداد می یابد، علائم لبی (lip markings) که در قسمت میانی فیلم قرار دارند، کام نرم (شکل 1 (24)، شکل 2 (5)) که از کام سخت به سمت خلف و بر روی راموس مندیبل امتداد می یابد، دیواره ی خلفی حلق – بینی (نازوفارنکس) و حلق – دهانی (اوروفارنکس) (شکل 2 (3))، سپتوم بینی (شکل 2 (22)) لاله گوش (شکل 2 (1))، بینی (شکل 1 (8) و شکل 2 (24))، و شیارهای بینی – لبی. راه های هوایی به صورت رادیولوسنت دیده می شوند که بر روی تصویر ساختمان های آناتومیک طبیعی قرار گرفته و لبه های نسوج نرم مجاور، محدوده ی آن ها را مشخص می سازند. حفرات بینی، حلق – بینی (نازوفانکس)، دهانی و حلق – دهانی (اوروفارنکس) از جمله ی این راه های هوایی می باشند.

به علاوه، فضای هوایی موجود در بین سطح پشتی زبان و کام نرم، ممکن است از نظر ظاهری به یک شکستگی در ناحیه ی زاویه ی مندیبل شباهت داشته باشد.

دندان ها: در آخرین مرحله، دندان ها و استخوان پری اپیکال مجاور آن ها را بررسی نمایید. در صورتی که قرارگیری بیمار در دستگاه نادرست باشد، تصویر دندان های قدامی به صورت بسیار پهن و یا بسیار باریک مشاهده می گردد. علاوه بر این، اگر سر بیمار در دستگاه، به طور مستقیم قرار نگرفته باشد، ممکن است تصویر دندان ها در یک طرف، پهن تر از طرف دیگر دیده شود.

تشخیص پوسیدگی های دندانی و بیماری های آلوئولار و پریودنتال وسیع، با رادیوگرافی پانورامیک امکان پذیر است، اما برای تشخیص بیماری های جزئی و نامحسوس، نیاز به تصاویر داخل دهانی خواهد بود. ضمناً، تصویر سطوح پروگزیمال دندان های پرمولر، اغلب بر روی هم می افتد و در نتیجه، تفسیر پوسیدگی های اینترپروگزیمال را دچار اشکال می سازد.

مطالب مرتبط:

مراحل تفسیر ساختمان های آناتومیک (قسمت اول)

چگونگی ایجاد دیستورشن