آشنایی با CBCT، سی تی اسکن دندان

اگر شما قصد انجام جراحی ایمپلنت و کاشت یک دندان تازه در دهانتان را داشته باشید احتمالا دندان‌پزشکتان پیش از انجام این جراحی و برای بررسی وضعیت استخوان فک برای شما یک عکس رادیولوژی تجویز می‌کند.

اگر به نسخه دندان‌پزشکتان توجه کنید احتمالا با عبارت ناآشنایی برخورد خواهید کرد: سی تی اسکن دندان یا CBCT

CBCT یا سی تی اسکن دندان تکنیک تازه‌ای از تصویر برداری در علم دندان‌پزشکی است که به معنی تکنیک سی تی اسکن دندان با اشعه مخروطی) (cone beam CT) است.

تصاویر تولید شده توسط CT با اشعه مخروطی بسیار مشابه تصاویر تولید شده توسط CT مورد استفاده در پزشکی می‌باشد و از انجایی که بسیاری از مردم با CT اشنایی دارند، لذا برای درک بهتر ابتدا به شرح مختصری از کاربرد CT در پزشکی می‌پردازیم:
– CT در پزشکی برای بررسی ساختارهای داخلی بدن بدون روی هم افتادکی ساختمانهای مجاور (overlap) استفاده می‌شود.
– در CT امکان بررسی بافت نرم و سخت بطور همزمان وجود دارد ولی یکی از مشکلات عمده CT دوز بالای اشعه آن است.
– CT با اشعه مخروطی با دوز اشعه بسیار بسیار کمتر ساختارهای استخوانی درون ناحیه سر و گردن را به نمایش می‌گذارد.
– این دستگاه حجم کمی را اشغال می‌کند و نیاز به تجهیزات وسیع CT را ندارد. CT با اشعه مخروطی در جایگذاری ایمپلنت‌های دندانی، بررسی دندانهای نهفته، شکستگی‌های استخوانی و بررسی تومورهای استخوانی استفاده می‌شود.

در جایگذاری ایمپلنت‌های دندانی دانستن ابعاد استخوان برای تعیین طول ایمپلنت ضروری است. ایمپلنت دندانی جایگزین ریشه و تاج دندان از دست رفته می‌باشد و این امر در تکنیک CT با اشعه مخروطی به سادگی حاصل می‌شود. در حالیکه در رادیوگرافی‌های عادی ناحیه فک و صورت به علت دو بعدی بودن رادیوگرافی ما توانایی تعیین عرض استخوان لثه (آلوئول) را نداریم.

در شکستگی‌های ناحیه صورت فیلم‌های ساده (plain films) راهنمای خوبی برای شکستگی‌ها بویژه در فک پایین می‌باشند (نظیر رادیوگرافی پانورامیک) ولی بررسی شکستگی‌های ناحیه میانی صورت (mid face) به علت دو بعدی بودن تصاویر رادیوگرافی عادی (plain films) و روی هم افتادگی تصاویربه خوبی قابل رویت نمی‌باشد. در این موارد CT با اشعه مخروطی توانایی جداسازی ساختمان‌های مورد نظر را در هر پلن دلخواه بدون روی هم افتادگی را فراهم می‌کند.

در بررسی تومورهای دندانی CT با اشعه مخروطی نقش خوبی در داشتن ابعاد و تاثیر تومور به ساختمان مجاور ایفاء می‌کند.

در ارتودونسی طرح درمان متاثر از جهت و میزان رویش دندان‌های نهفته می‌باشد.

ما وجود مزایای فراوان CT با اشعه مخروطی، عدم توانایی بررسی بافت نرم مشابه آنچه در CT مشاهده می‌شود از نقایص عمده CT با اشعه مخروطی بشمار می‌رود.