تاثیر اشعه روی پوسیدگی های دندانی ناشی از اشعه

استخوان

درمان سرطان های ناحیه دهان اغلب موجب تحت تابش قرارگرفتن ماندبیل نیز می شود.

آسیب اولیه به استخوان بالغ به دلیل آسیبی است که اشعه بر عروق پریوست و استخوان کورتیکال وارد می آورد. این عروق به طور نرمال بسیار ظریف اند. اشعه با از بین بردن استئوبلاست ها و به میزان کمتر، استئوکلاست ها نیز عمل می کند. در پی تابش ممکن است مغز استخوان طبیعی توسط چربی و بافت همبند فیبروزه جایگزین شود.

بافت مغز استخوان هایپوواسکولار، هایپوکیسک و هایپوسلوکار می شود. به علاوه اندوستیوم آتروفی شده و کاهش فعالیت استئوبلاستیک و اسئوکلاستیک را نشان می دهد. بعضی از لاکوناهای استخوان متراکم خالی هستند و این نشان دهنده نکروز است. درجه مینرالیزاسیون ممکن است کاهش یابد و منجر به شکنندگی شود با استخوان یا استخوان نرمال کمی تفاوت داشته باشد. وضعیتی که در آن تغییرات خیلی شدید باشند، به طوری که به مرگ استخوان بینجامد، استئورادیونکروز نامیده می شود.

استئورادیونکروز جدی ترین مشکل کلینیکی است که بعد از تابش اشعه در استخوان اتفاق می افتد. کاهش عروق در ماندبیل به سهولت آن را به عفونی شدن یا میکروارگانیسم های حفره دهان سوق می دهد. این عفونت استخوانی ممکن است به دلیل از بین رفتن غشای مخاطی دهان، آسیب مکانیکی به غشای مخاطی تضعیف شده مثل زخم ناشی از دنچر با کشیدن دندان، ضایعه پریودنتال یا پوسیدگی های ناشی از تابش باشد.

این عفونت ممکن است باعث ایجاد جراحتی شود که التیام نیابد و درمان آن دشوار باشد. استئورادیونکروز در ماندبیل نسبت به ماگزیلا شایع تر است. احتمالا دلیل آن تغذیه عروق غنی تر ماگزیلا و نیز این واقعیت است که ماندبیل بیشتر از ماگزیلا تحت تابش قرار می گیرد. هرچقدر که دوز تابش جذب شده توسط استخوان بیشتر باشد احتمال بروز استئورادیونکروز بیشتر است.

باید بیماران را به منظور کاستن از شدت یا جلوگیری از پوسیدگی های ناشی از تابش و استئورادیونکروز، قبل از شروع به رادیوتراپی، برای مراقبت های دندانی ارجاع داد.

پوسیدگی های ناشی از تابش یا ترمیم تمام ضایعات پوسیدگی قبل از رادیوتراپی، شروع روش های پیشگیری، بهداشت دهانی خوب و فلوراید موضعی روزانه می توانند به حداقل برسانند. احتمالا بروز استئورادیونکروز و عفونت با خارج کردن تمامی دندان های با ساپورت ضعیف، دادن زمان کافی برای التیام زخم های ناشی از کشیدن دندان ها قبل از رادیوتراپی و انطباق دادن دنچرها برای کاستن از احتمال ایجاد زخم می تواند به حداقل کاهش یابد.

زمانی که دندان موجود در فک تحت تابش قرار گرفته باید خارج شود، دندانپزشک باید برای جلوگیری از جداشدن پریوست از روش های غیرتروماتیک جراحی استفاده کند. پوشش آنتی بیوتیکی را فراهم آورد و از بی حس کننده های موضعی که واحد لیدوکائین نباشد به همراه مقدار کمی منقبض کننده اپی نفرین استفاده کند.

اغلب بیماران به منظور تکمیل معاینات کلینیکی خود به رادیوگرافی نیاز دارند. این رادیوگرافی ها اهمیت فراوانی دارند زیرا پوسیدگی های درمان نشده که منجر به عفونت پری اپیکال می شوند می توانند کاملا شدید شده و تغذیه عروقی استخوان را به مخاطره بیندازند.

مقدار اشعه اضافی در بدن مقایسه با مقادیری که در زمان رادیوتراپی دریافت می شود ناچیز است و نباید دلیلی برای عدم استفاده از آن شود. البته مطلوب است تا جایی که امکان آن وجود داشته باشد، در 6 ماه اول بعد از اتمام رادیوتراپی از تهیه رادیوگرافی اجتناب گردد تا به غشای مخاط اجازه ترمیم داده شود.