یک کلیشه ی رادیوگرافی پانورامیک ایده آل که جرئی از رادیولوژی دهان فک و صورت است باید تمام جزئیات تصویر را به طور واضح و بدون دیستورشن نشان دهد. البته چنین تصویر ایده آلی، عملاً وجود ندارد. در اکثر دستگاه های پانورامیک، نوع حرکت پرتوهای اشعه ی x از پیش طراحی شده است و لایه ی تصویر هم شکل ثابتی داشته که با اندازه ی یک فک متوسط، تطابق یافته است. البته در این مورد، استثنائاتی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، در دستگاه پانلیپس جنرال الکتریک، اندازه ی لایه ی تصویر(نه شکل آن) قابل تغییر می باشد.

به طور کلی، در زمان تهیه ی رادیوگرافی پانورامیک، بیمار باید حتی الامکان در یک سیستم ثابت قرار گیرد. به علت تغییرات آناتومیک در شکل و اندازه ی فک هر فرد، بعضی از بیماران با شکل از پیش طراحی شده در بعضی از دستگاه ها، متناسب نمی باشند. به همین دلیل بعضی از قسمت های فک بالا و پایین، خارج از لایه ی تصویر واقع شده و به طرف فیلم و یا به طرف مرکز چرخش دسته پرتو جا به‌ جا می گردند. در نتیجه تصویر رادیوگرافی دچار ناواضحی (unsharpness) و بد شکلی (distortion) خواهد شد. برای تصویر صحیح یک کلیشه رادیوگرافی پانورامیک، لازم است درباره ی تصاویر شبح، پدیده ی دیستورشن و اثرات ناواضحی تصویر، اطلاعات کافی داشته باشیم.

تصاویر شبح (Ghost images)

یک تصویر شبح، زمانی تشکیل می شود که جسم در بین منبع اشعه ی x و مرکز چرخش دسته ی پرتو (یعنی در پشت مرکز چرخش دسته پرتو) واقع شده باشد، برای درک مطلب به شکل زیر توجه کنید. در شکل زیر چگونگی تصویر شبح و نحوه ی تشکیل تصویر شبه از یک گوشواره را می بینید، در این جا گوشواره بین منبه اشعه ی x و مرکز چرخش قرار گرفته است.

در شکل زیر نواحی آناتومیک به وجود آونده ی تصویر شبح، نشان داده شده اند.

در تصویر زیر نیز تصاویر شبح گوشواره های بیمار نشان داده شده است. R1 تصویر حقیقی گوشواره ی سمت راست، G1 تصویر شبه گوشواره ی R1، و R2 تصویر حقیقی گوشواره ی سمت چپ، G2 تصویر شبح گوشواره ی R2 می باشد.

به طور کلی تصویر شبح دارای شش خصوصیت زیر می باشد:

1. همان شکل کلی همتای حقیقی خود را دارد.

2. در طرف مقابل همتای حقیقی خود ظاهر می گردد.

3. همیشه بالاتر از همتای حقیقی خود، تصویر می گردد.

4. ناواضح بوده و محوتر از همتای حقیقی خود می باشد.

5. جزء عمودی آن محوتر از جزء افقی آن می باشد.

6. جزء عمودی یک تصویر شبح همیشه بزرگ تر از جزء عمودی همتای حقیقی آن است، در حالی که جزء افقی آن ممکن است بزرگ نمایی پیدا نکند.

مطالب مرتبط:

توصیه هایی درباره امواج رادیولوژی دهان فک و صورت